यदि कांग्रेसले दिल्लीको चुनावमा कडा प्रतिस्पर्धा गर्छ भने, यसले आपलाई प्रत्यक्ष घाटा पु-याउँछ

एजेन्सी । कुनै समय दिल्लीको राजनीतिमा बलियो भएको कांग्रेस पार्टीले पछिल्लो दुई विधानसभा चुनावमा खाता पनि खोल्न सकेन । २०१३ मा नवगठित आम आदमी पार्टीको सरकार गठन हुनुअघि कांग्रेसले दिल्लीमा लगातार १५ वर्ष शासन गरेको थियो ।

दिल्लीमा कांग्रेस चरम सीमामा हुँदा ४० प्रतिशतसम्मको भोट पाएको थियो । तर २०२० को विधानसभा चुनावमा कांग्रेसले ४ दशमलव २६ प्रतिशत मात्रै मत ल्याएको थियो ।

यसअघि २०१५ मा भएको विधानसभा चुनावमा कांग्रेसले ९.७ प्रतिशत मत ल्याएको थियो । भ्रष्टाचार विरुद्धको आन्दोलनका कारण अस्तित्वमा आएको आम आदमी पार्टी कांग्रेसको राजनीतिक शक्तिलाई ‘खास’ गरेर सत्तामा आयो ।

आम आदमी पार्टीको निःशुल्क बिजुली, निःशुल्क पानी, शिक्षामा सुधार र राम्रो स्वास्थ्य सेवाका योजनाहरूले गरिब र मध्यम वर्गका मतदाताहरूलाई आकर्षित गर्यो ।

यो मतदाता वर्गको विभाजनका कारण कांग्रेस दिल्लीको राजनीतिमा झनै एक्लो भयो । तर, यस अवधिमा बीजेपीको कोर भोट बैंक उनीसँगै रह्यो । भाजपाले सन् १९९३ मा ४२.८२ प्रतिशत मत ल्याएर सरकार बनाएको थियो । पार्टीले २०१५ मा ३२ दशमलव २ प्रतिशत र २०२० मा ३८ दशमलव ५१ प्रतिशत मत प्राप्त गरेको थियो ।

माथिको तथ्याङ्कबाट स्पष्ट हुन्छ कि दिल्लीमा आम आदमी पार्टीले कांग्रेसको भोट बैंकमा ध्वस्त पारेको छ ।

पुरानो भोट बैंक फिर्ता ल्याउने चुनौती

अब फेरि दिल्लीमा चुनाव हुँदैछ । भारतीय गठबन्धनमा मिलेर लोकसभा चुनाव लडेका आम आदमी पार्टी र कांग्रेस पार्टी अहिले छुट्टाछुट्टै चुनाव लडेर एकअर्काप्रति आक्रामक छन् ।

कांग्रेसले पुराना मतदातालाई आफूतर्फ फर्काउन हरसम्भव प्रयास गरिरहेको छ । यदि यस्तो भयो भने आम आदमी पार्टीले यसको प्रत्यक्ष मूल्य चुकाउनु पर्ने विश्लेषकहरू बताउँछन् ।

वरिष्ठ पत्रकार विनोद शर्मा भन्छन्, “दिल्लीमा कांग्रेसले गुमाउनको लागि केही छैन, अब यदि कांग्रेसले बलियोसँग लड्यो र आफ्नो मत प्राप्त गर्यो भने आम आदमी पार्टीले दिल्लीका मध्यम वर्ग र गरिब परिवारलाई आफूतर्फ आकर्षित गर्न सक्छ । यो वर्ग कुनै समय परम्परागत रूपमा कांग्रेसको मतदाता थियो ।’

आफ्नो बस्तीतर्फ औंल्याउँदै दिल्लीको शाहदरा इलाकामा सनबाथ गरिरहेका प्रकाश पासवान भन्छन्, “काँग्रेसले हामीलाई यहाँ बास दिएको थियो । कांग्रेसको शासनकालमा हामीजस्ता कतिले बस्ने ठाउँ पाएका थियौँ । अहिले यो कुरा धेरैलाई थाहा छैन । अहिले कांग्रेसको लागि काम गर्ने कोही छैन ।’ 

प्रकाश पासवान भन्छन्, ‘यो बस्तीमा नै देख्नुहुन्छ, जनता निःशुल्क बिजुली र सित्तैमा पानीको पक्षमा छन् ।

विरासतका आधारमा भोट पाइन्छ ?

चाँदनीचोकबाट कांग्रेसका उम्मेदवार मुदित अग्रवालले आफ्नो पारिवारिक राजनीतिक सम्पदा र मित्रवत व्यवहारका आधारमा मतदातालाई आफ्नो सन्देश दिन खोजिरहेका छन् ।

मुदित अग्रवाल भन्छन्, “दिल्लीमा कांग्रेसको राजनीतिक विरासत छ । हामीले दिल्लीमा के गर्यौं भन्ने कुरा जनतालाई सम्झाउनु आवश्यक छ ।’

आम आदमी पार्टीको कार्यकालका कमजोरीलाई उजागर गरेर कांग्रेस पार्टीले आफ्नो स्थिति बलियो बनाउन सक्ने उनको भनाइ छ ।

मुदित अग्रवाल भन्छन्, ‘ कांग्रेस पार्टीले दिल्लीमा आम आदमी पार्टीलाई निशाना बनाउने रणनीति बनाएको छ ।’

पार्टीका सीमापुरी उम्मेदवार र दिल्ली प्रदेश कांग्रेस कमिटीका सदस्य राजेश लिलोथिया भन्छन्, “कांग्रेसले दिल्लीमा पन्ध्र वर्षसम्म लगातार शासन ग¥यो । यसले यस शहरको विकासको लागि जग राख्यो । यसलाई आधुनिक बनायो । दिनको २४ घण्टा बिजुली दियो । तर पनि पनि पार्टी दुब्लायो । २०१३ मा आम आदमी पार्टीले दिल्लीका जनतालाई धोका दिएको कारणले मलाई सत्ताबाट हटाइयो ।’

लिलोथिया भन्छन्, ‘दिल्लीमा आम आदमी पार्टीले जनतासँग गरेको विश्वासघातको पर्दाफास भएको छ ।

दिल्लीमा चुनावी अभियान तिब्र बन्दै गएपछि कांग्रेस पार्टीले अचानक आम आदमी पार्टीमाथि हमला गरेको छ । तल्लो तहका नेतादेखि पार्टीका वरिष्ठ नेतासम्म सबैले सीधै आम आदमी पार्टीलाई निशाना बनाएका छन् ।

अर्कोतर्फ आम आदमी पार्टीले कांग्रेसले दिल्लीमा भाजपाको इशारामा काम गरिरहेको आरोप लगाएको छ ।

तर, विश्लेषकहरु यी आरोपमा सहमत छैनन् । वरिष्ठ पत्रकार विनोद शर्मा भन्छन्, ‘आम आदमी पार्टीको आरोप जायज छ तर कुनै पनि राजनीतिक दलले अन्य राजनीतिक दलको निर्देशनमा आफ्नो रणनीति बनाउँदैन ।’

पछिल्लो दुई चुनावमा कांग्रेसले दिल्लीमा कुनै पनि सिट जित्न सकेको छैन । यस्तो अवस्थामा पार्टीले दुई–चार सिट पनि जित्ने हो भने कांग्रेसका लागि पनि सुधार हुने विश्लेषकहरुको विश्वास छ ।

विनोद शर्मा भन्छन्, “कांग्रेसले तीन–चार सिट जित्यो भने पनि पार्टी पहिलेको भन्दा राम्रो स्थितिमा रहनेछ । र यदि कांग्रेस कुनै पनि हालतमा दश सिटमा पुग्यो भने त्यो दिल्लीमा पार्टीलाई बढावा दिनेछ ।’

आम आदमी पार्टी भ्रष्टाचारविरुद्धको आन्दोलनमार्फत दिल्लीमा सत्तामा आएको थियो । केजरीवालले भ्रष्टाचार अन्त्य गर्ने वाचा गरेका थिए । तर केजरीवाल र उनका उपमुख्यमन्त्री मनिष सिसोदियालगायत धेरै ठूला नेता कथित भ्रष्टाचारको आरोपमा जेल गएका छन् । दश वर्षदेखि पार्टी सत्तामा छ । यति लामो शासन पछि, सामान्यतया सरकार विरोधी भावना छ ।

दिल्लीको वर्तमान राजनीतिक परिस्थितिमा कांग्रेससँग तल्लो तहमा आफूलाई बलियो बनाउने एउटै विकल्प रहेको विश्लेषकहरू बताउँछन् ।

वरिष्ठ पत्रकार शरद गुप्ता भन्छन्, “दिल्ली र यूपी–बिहार जस्ता धेरै राज्यहरूमा कांग्रेस मुख्य विपक्षी दल पनि छैन । कांग्रेसले अहिले तल्लो तहमा आफूलाई बलियो बनाएर मात्र अगाडि बढ्न सक्छ भन्ने महसुस गरिरहेको छ ।’

शरद गुप्ता भन्छन्, “यदि कांग्रेस दिल्लीमा बलियो बन्न चाहन्छ भने उसले आम आदमी पार्टीबाट आफ्नो राजनीतिक जग खोस्नु पर्छ ।’

विश्लेषकहरू विश्वास गर्छन् कि आम आदमी पार्टीको दश वर्षको शासन र यसका शीर्ष नेताहरू विरुद्ध भ्रष्टाचार आरोपहरू पछि, कांग्रेसले आफ्ना मतदाताहरूसँग पुनः जडान गर्ने मौका पाएको छ ।

शरद गुप्ता भन्छन्, “कांग्रेसले जतिसुकै भोट प्रतिशत बढाए पनि आम आदमी पार्टीको भन्दा कम हुन्छ, यस्तो अवस्थामा धेरैले बीजेपीलाई फाइदा पुग्छ भन्न सक्छन् । कांग्रेसले सीधै भाजपालाई फाइदा नगरे पनि पुग्छ, तर भाजपाले पनि कांग्रेसको भोट अलि बढाउनुपर्छ भनेर सोचिरहेको हुनुपर्छ ।“

यदि कांग्रेसले दिल्लीमा दुई–चार सिट पनि जित्यो र आफ्नो भोट प्रतिशत अलिकति सुधार गर्यो भने त्यो पहिलेको भन्दा राम्रो स्थितिमा हुनेछ ।

शरद गुप्ता भन्छन्, ‘अहिलेको परिवेशलाई हेर्दा यसपटक कांग्रेसले भोट प्रतिशतमा केही सुधार गर्छ भन्न सकिन्छ । पार्टी नेता राजेश लिलोथिया भन्छन्, “कांग्रेसले पूर्ण शक्तिका साथ चुनाव लड्न खोजेको छ, यो परिणाममा देख्नुहुनेछ ।’

राहुलले चुनावी प्रचार सुरु गरे

सोमबार कांग्रेस नेता राहुल गान्धीले दिल्लीको सीमापुरी क्षेत्रमा आफ्नो पहिलो सार्वजनिक सभा गरे ।

लिलोठिया भन्छन्, “छिट्टै कांग्रेसका ठूला नेताहरू चुनावी मैदानमा आउनेछन् । अन्य दलहरू झुट र दावीका आधारमा चुनाव लडिरहेका छन्, हामी हाम्रा नीतिहरू जनतामाझ पु-याउँछौँ ।’

दिल्लीमा ममता बनर्जीको तृणमूल कांग्रेस र अखिलेश यादवको समाजवादी पार्टीले आम आदमी पार्टीलाई समर्थन गरेका छन् । यी दुवै दल अहिले कांग्रेसको नेतृत्वमा लगभग विखण्डित भारत गठबन्धनमा छन् ।

दिल्ली चुनावमा कांग्रेसले आफ्नो हितलाई ध्यानमा राखेर रणनीति बनाएमा पक्कै पनि केही फाइदा पुग्ने विश्लेषकहरुको भनाइ छ ।

शरद गुप्ता भन्छन्, “कांग्रेसका राज्यस्तरका नेताहरू मात्रै होइन, राष्ट्रिय नेताहरूले पनि दिल्लीको चुनावी अभियानमा भाग लिनुपर्छ । सरकारसँग असन्तुष्ट मतदातासम्म पुग्न रणनीति बनाउनुपर्छ ।’

शरद गुप्ता भन्छन्, “दिल्लीमा कांग्रेससँग अहिले गुमाउनको लागि केही छैन। पार्टी पहिले नै शून्यमा छ, यस्तो अवस्थामा कांग्रेससँग एउटै विकल्प छ– पूरा शक्तिका साथ चुनाव लड्ने । यदि कांग्रेसले मैदानमा दबाब दिन्छ भने, केही सकारात्मक नतिजा आउन सक्छ ।’

कांग्रेस दिल्लीमा सत्तामा पुग्न सक्दैन । तर पार्टीले केही सिट पनि जित्यो भने पक्कै पनि नयाँ जीवन दिनेछ ।

बीबीसी हिन्दीबाट