भारत–पाकिस्तान तनाव : गोलाबारीका कारण धेरै मानिसहरू घर छोडेर भागे, पञ्जाबमा स्कूल र कलेजहरू बन्द

भारत र पाकिस्तानबीच बढ्दो तनावका बीच नियन्त्रण रेखा नजिकै भारी गोलाबारीबाट बच्न सीमाको भारतीय पक्षका मानिसहरू आफ्नो घर छोडेर सुरक्षित स्थानतिर लागेका छन् ।

नयाँ युद्धले नियन्त्रण रेखा नजिकै बसोबास गर्ने नागरिकहरूका लागि थप कठिन अवस्ता सिर्जना भएको छ । मान्छेको हताहत, सम्पत्ति र गाईवस्तुको क्षति, कफ्र्यू, विद्यालय, अस्पताल र बजार बन्द छ ।

भारतले पहलगाममा पर्यटकमाथि भएको घातक आक्रमणपछि पाकिस्तानले सीमामा निरन्तर युद्धविराम उल्लंघन गरिरहेको बताएको छ । अहिले पाकिस्तानले ७४० किलोमिटर लामो नियन्त्रण रेखामा धेरै स्थानहरूलाई निशाना बनाएको छ ।

भारतीय विदेश मन्त्रालयले बुधबार, मे ७ तारिख बिहान पाकिस्तानमा भएको हवाई हमलापछि नियन्त्रण रेखामा भएको गोलाबारीबाट अहिलेसम्म १६ जनाको मृत्यु भएको र ५९ जना घाइते भएको बताएको छ ।

मारिनेहरूमा महिला, बालबालिका र भारतीय सेनाका एक सिपाही लान्स नायक दिनेश कुमार पनि थिए ।

पञ्जाबका धेरै जिल्लाहरूमा मिसाइल र ड्रोनको भग्नावशेष भेटिएपछि मानिसहरूमा त्रासको वातावरण छ ।

भारतले मे ७ र ८ को रातमा पाकिस्तानबाट गरिएका धेरै ड्रोन र मिसाइल आक्रमणहरूलाई विफल पारिएको बताएको छ ।

त्यसपछि, मे ८ मा, अर्थात् बिहीबार, भारतले लाहोरमा एक हवाई रक्षा प्रणाली ध्वस्त पारिएको बताएको थियो । पाकिस्तानले यसको पुष्टि गरेको छैन ।

बुधबार राति ड्रोन र मिसाइल आक्रमण

बिहीबार विदेश मन्त्रालयले गरेको प्रेस ब्रिफिङमा कर्नेल सोफिया कुरेशी र विङ कमाण्डर व्योमिका सिंहले नियन्त्रण रेखा नजिकै जम्मू कश्मीरको कुपवाडा, बारामुल्ला, उरी, पुंछ र राजौरीमा भारी तोपखाना प्रयोग भइरहेको बताए ।

विदेश सचिव विक्रम मिश्रीले भने कि पाकिस्तानले जम्मू कश्मीरमा  रहेको गुरुद्वारालाई निशाना बनाएको थियो जसमा सिख समुदायका तीन जनाको मृत्यु भएको थियो ।

विदेश मन्त्रालयले बुधबार र बिहीबार राति पाकिस्तानले उत्तरी र पश्चिमी भारतका धेरै सैन्य प्रतिष्ठानहरूलाई ड्रोनले निशाना बनाएको बताएको छ ।

मिसाइलले निशाना बनाउने प्रयास गरियो । मन्त्रालयका अनुसार अवंतीपोरा, श्रीनगर, जम्मू, पठानकोट, अमृतसर, कपुरथला, जालन्धर, लुधियाना, आदमपुर, भटिंडा, चंडीगढ़, नल, फलोदी, उत्तरलाई र भुजमा ड्रोन आक्रमण गरिएको थियो ।

भारतको रक्षा मन्त्रालयले भन्यो, “यी आक्रमणहरूलाई एकीकृत काउन्टर युएएस ग्रिड र वायु रक्षा प्रणालीद्वारा निष्क्रिय पारिएको थियो । यी आक्रमणहरूको भग्नावशेष धेरै स्थानहरूमा बरामद गरिएको छ । यसले पाकिस्तानी आक्रमणहरूको पुष्टि गर्दछ ।’

रक्षा मन्त्रालयका अनुसार, “पाकिस्तानले जम्मू कश्मीरको कुपवाडा, बारामुल्ला, उरी, पुंछ, मेन्धर र राजौरी सेक्टरहरूमा मोर्टार र भारी क्यालिबर तोपखाना प्रहार गरेको छ ।’

यसले नियन्त्रण रेखा पारी बिना उक्साहट गोलाबारी गर्ने तीव्रता बढाएको छ । भारतले मोर्टार र तोपखानाको गोलाबारीबाट उचित जवाफ दिएको छ ।’

अर्कोतर्फ, पाकिस्तानले बुधबार राति २५ वटा भारतीय ड्रोन खसालेको दाबी गरेको छ भने केही स्थानमा क्षति पनि भएको छ ।

नियन्त्रण रेखाको अवस्था कस्तो छ ?

जम्मू कश्मीरको सुरनकोटबाट बीबीसीका लागि रिपोर्टिङ गर्ने देविना गुप्ताका अनुसार, भारतीय हवाई आक्रमणपछि गोलाबारी तीव्र भएको स्थानीयहरूले बताएका छन्।

“मैले ठूलो विस्फोटको आवाज सुनें र मेरो एक महिनाको बच्चालाई काखमा लिएर दौडें । म धेरै डराएँ,’ स्थानीय बासिन्दा सोबियाले भनिन् ।

अर्का स्थानीय बासिन्दा सफारीन अख्तरले आफ्नो घर अगाडि गोला खसेपछि आफू र आफ्नो परिवार घरबाट निस्केको बताए ।

उनले भने, “मैले गाडी भेट्टाउन सकिन र सुरक्षित ठाउँमा पुग्न माइलौं हिँड्नु पर्यो । गोलाबारी भएको आवाज सबैतिर आइरह्यो ।’

पछिल्लो ४८ घण्टामा पुँछको अवस्था बिग्रिएपछि सुरानकोटमा आफ्ना साथीभाइ र आफन्तहरूसँग आश्रय खोज्नेहरूमा धेरै मानिसहरू छन् । यद्यपि, यो सीमाबाट अलि टाढा अवस्थित छ र त्यसैले यहाँ गोलीबारीका धेरै घटनाहरू हुँदैनन् ।

सुरानकोटका बासिन्दा मोहम्मद आलम मलिकले भने, “मेरो घरमा २५ जना बसिरहेका छन् । केही मानिसहरू पैदलै यहाँ पुगेका छन् । हतारमा, केही मानिसहरूले आफ्नो घरमा ताला पनि लगाउन पाएनन् ।’

स्थानीय मानिसहरू भन्छन् कि ८० जना आफ्नो घर छोडेर यहाँबाट भागेका छन् ।

बीबीसी संवाददाता सौतिक विश्वासका अनुसार मानिसहरूको विस्थापन पहिले जस्तो व्यापक छैन । २०१६ मा, सीमा नजिकै बसोबास गर्ने २७,००० भन्दा बढी मानिसहरूलाई अन्यत्र सार्नु परेको थियो । तर अहिलेको अवस्थाले सीमा नजिकै बस्ने मानिसहरूका लागि खतरा बढाएको छ ।

भारतले भनेको छ कि पाकिस्तानले कुपवाडा, बारामुल्ला, पुंछ, राजौरी, मेन्धर, नौशेरा, सुन्दरबनी र अखनूरमा साना हतियारले गोली चलाएको थियो जसको भारतीय सेनाले समान अनुपातमा जवाफ दियो ।

पञ्जाबका गाउँहरूमा रकेट जस्तो वस्तुहरू भेटिए

बीबीसी पंजाबीका अनुसार बिहीबार पञ्जाबका धेरै गाउँहरूमा रकेट जस्तो देखिने वस्तुहरूको भग्नावशेष भेटिएको थियो ।

गुरदासपुरको पन्धेर गाउँका बासिन्दा रचपाल सिंहले केही भग्नावशेष फेला पारेको र आफ्नो खेतमा आगो लागेको बताए ।

बुधबार राति अमृतसर, भटिंडा, गुरदासपुरमा केही शंकास्पद वस्तुहरू फेला परे र विस्फोटको आवाज सुनियो । गाउँलेहरूले यसलाई पाकिस्तानबाट भएको गोलीबारी मानेका छन् ।

अमृतसरको जेठुवाल गाउँका बासिन्दा दिलदार सिंहले रातमा विस्फोटको आवाज सुनेको र बिहान खेतमा क्षेप्यास्त्रको भग्नावशेष भेटिएको बताए । यसबारे प्रहरीलाई जानकारी गराइएको थियो ।

अर्का गाउँले लवप्रीत सिंहले खेतमा ६–७ फिट लामो रकेट जस्तो वस्तु फेला परेको बताए ।

बीबीसी संवाददाता सुरिंदर मानले मोगा जिल्लाको सन्धुवानवाला गाउँमा रहेको गाईवस्तुको गोठमा केही फलामको वस्तु खसेको बताए । तलवण्डीको भङ्गेरिया गाउँमा पनि यस्तै फलामका वस्तु फेला परेका छन् ।

प्रशासनले यी सामानहरू आफ्नो नियन्त्रणमा लिएर अनुसन्धान सुरु गरेको छ । यद्यपि, प्रशासनिक अधिकारीहरूले यी वस्तुहरूको बारेमा थप जानकारी दिएका छैनन् ।