न्यूयोर्कको मेयरमा जोहरान ममदानी विजयी, पद धारण गर्ने पहिलो मुस्लिम बने

डेमोक्र्याटिक उम्मेदवार जोहरान ममदानीले न्यूयोर्कको मेयरको चुनाव जितेका छन् ।

सीबीएसका अनुसार, ३४ वर्षीया ममदानी १०० वर्षभन्दा बढी समयपछि न्यूयोर्कको सबैभन्दा कान्छी मेयर र पहिलो मुस्लिम तथा दक्षिण एसियाली–अमेरिकी मेयर हुनेछन् ।

ममदानीको जित निश्चित भएपछि, उनका समर्थकहरू खुशीले उफ्रिए र उत्सव मनाउन थाले ।

बीबीसी संवाददाता मेडलिन हाल्पर्टका अनुसार, मानिसहरू ठूलो स्वरमा ‘जोहरान, जोहरान, जोहरान’ भन्दै कराइरहेका थिए ।
त्यहाँ उपस्थित लगभग सबैजना चिच्याइरहेका थिए र मानिसहरू एकअर्कालाई बधाई दिइरहेका थिए ।

प्राथमिक मेयरको दौड जोहरान ममदानी र एन्ड्रयू कुओमो बीच थियो, जो ममदानीसँग डेमोक्र्याटिक प्राइमरी हारेपछि स्वतन्त्र उम्मेदवारको रूपमा दौडिरहेका थिए ।

यसैबीच, कर्टिस स्लिवा रिपब्लिकन उम्मेदवार थिए ।

स्लिवाले आफ्नो हार स्वीकार गरेका छन् र ममदानीको स्वास्थ्यलाभको कामना गरेका छन् ।
उनले भने, ‘हामीसँग अब निर्वाचित मेयर हुनुहुन्छ । म उहाँलाई शुभकामना दिन्छु । किनकि यदि उहाँले राम्रो गर्नु भो भने, हामी सबैले राम्रो गर्नेछौं ।’

जोहरान ममदानीले विजय पछि के भने ?

आफ्नो जितपछि, ममदानीले एक अभियान पार्टीमा भाग लिए र आफ्ना आमाबाबु र श्रीमतीलाई धन्यवाद दिए ।

उनले मञ्चबाट भने, ‘मेरा साथीहरू, हामीले एउटा राजनीतिक राजवंशलाई उखेलेका छौं ।’

उनले आफ्ना प्रतिद्वन्द्वी एन्ड्रयू कुओमोको बारेमा भने, ‘म एन्ड्रयू कुओमोलाई उनको व्यक्तिगत जीवनमा मात्र शुभकामना दिन्छु । तर आज राती अन्तिम पटक हो जब म उनको नाम लिइरहेको छु ।’

ममदानीले भने कि मतदाताहरूले परिवर्तनको पक्षमा मतदान गरेका छन्, ताकि यस शहरमा जीविकोपार्जन सम्भव होस् ।

ममदानीले आफ्ना आमाबाबुको बारेमा भने, ‘तपाईंहरूले मलाई आज जे छु त्यो बनाउनुभएको छ। म तपाईंको छोरा भएकोमा धेरै गर्व गर्छु ।’

आफ्नी श्रीमती रमा दुवाजीसँग कुरा गर्दै ममदानीले भने, ‘यस क्षण र हरेक क्षणमा, म केवल तिमीलाई मेरो साथ चाहन्छु ।’

आफ्नो आधा घण्टाको भाषणमा, ममदानीले ट्रम्पलाई लक्षित गर्दै भने कि उनलाई सफल बनाउन सक्ने मानिसहरूले नै उनलाई हराउन पनि सक्छन् ।
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले चुनावअघि जोहरान ममदानीलाई मतदान नगर्न मतदाताहरूलाई अपील गरेका थिए ।

उनले निःशुल्क बस सेवा, विश्वव्यापी बाल हेरचाह र बढ्दो मुद्रास्फीति नियन्त्रण लगायत आफ्ना सबै अभियान प्रतिज्ञाहरू पूरा गर्ने वाचा गरे ।

जोहरान ममदानी को हुन् ?

जोहरान क्वामे ममदानीको जन्म १९९१ मा युगान्डाको राजधानी कम्पालामा भएको थियो । ममदानीका बुबाले उनलाई क्रान्तिकारी र घानाका प्रथम प्रधानमन्त्री क्वामे एनक्रुमाहको नामबाट क्वामे नाम दिएका थिए ।

ममदानी प्रसिद्ध भारतीय–अमेरिकी फिल्म निर्देशक मीरा नायर र कोलम्बिया विश्वविद्यालयका प्रख्यात प्राध्यापक महमूद ममदानीका छोरा हुन् ।
उनले आफ्नो सुरुवाती वर्षहरू कम्पालामा बिताए र त्यसपछि पाँच वर्षको उमेरमा दक्षिण अफ्रिका सरे ।

ममदानीका बुबा, भारतीय मूलका महमूद ममदानी, केप टाउन विश्वविद्यालयमा प्राध्यापक थिए । उनले आफ्नो प्रारम्भिक शिक्षा दक्षिण अफ्रिकाको सबैभन्दा पुरानो विद्यालय सेन्ट जर्ज व्याकरण स्कूलमा प्राप्त गरे, जुन १८४८ मा केप टाउनमा स्थापित भएको थियो ।

उनी सात वर्षको उमेरमा न्यूयोर्क सरे । उनले ब्रोंक्स हाई स्कूल अफ साइन्समा पढे ।

२०१४ मा, उनले बोडेन कलेजबाट अफ्रिकी अध्ययनमा कला स्नातक गरे ।

केही वर्ष पछि, २०१८ मा, ममदानी अमेरिकी नागरिक बने ।

ममदानीको राजनीतिक यात्रा

सक्रिय राजनीतिमा आउनुअघि जोहरान ममदानीले सामाजिक कार्यकर्ताको रूपमा काम गर्थे ।

राजनीतिमा प्रवेश गर्नुअघि जोहरान ममदानीले न्यूयोर्कको क्वीन्समा फोरक्लोजर काउन्सिलरको रूपमा काम गर्थे । ममदानीले आर्थिक कठिनाइका कारण घर गुमाउने अवस्थामा पुगेका कम आय भएका परिवारहरूलाई सहयोग गरे ।

यस कामको क्रममा, उनले पत्ता लगाए कि उनले सहयोग गरिरहेका परिवारहरूले आर्थिक मात्र नभई नीतिगत रूपमा पनि चुनौतीहरूको सामना गर्नुपरेको थियो । यो अनुभवले उनलाई राजनीतिमा सक्रिय हुन प्रेरित ग¥यो, जसले साधारण मानिसहरूलाई असर गर्ने नीतिहरू परिवर्तन गर्न खोज्यो ।

त्यसपछि उनी २०२० मा आफ्नो पहिलो चुनावमा उम्मेदवार भए । उनी डेमोक्रेटिक सोसलिस्ट पार्टीको टिकटमा न्यूयोर्क एसेम्बलीको ३६ औं जिल्ला (एस्टोरिया, क्वीन्स) को लागि उम्मेदवार भए ।

जोहरान ममदानीले आफ्नो पहिलो दौड जिते, न्यूयोर्क राज्य सभामा पहिलो दक्षिण एसियाली र पहिलो समाजवादी प्रतिनिधि बने ।

अब, डेमोक्र्याट ममदानीले न्यूयोर्क मेयर प्राइमरीमा पूर्व गभर्नरलाई हराएर सबैलाई चकित पारेका छन् ।

यौन दुव्र्यवहारको आरोप लागेपछि २०२१ मा राजीनामा दिएपछि ६७ वर्षीय पूर्व राज्यपाल कुओमो राजनीतिक पुनरागमनको प्रयासमा थिए ।

विजयपछि, ममदानीले भने, ‘आज राती हामीले इतिहास रच्यौं । नेल्सन मण्डेलाले भनेझैं, ‘यो पूरा नभएसम्म यो सधैं असम्भव देखिन्छ ।’ मेरा साथीहरू, हामीले यो गर्यौं । डेमोक्र्याटिक उम्मेदवारको रूपमा, म तपाईंहरूको न्यूयोर्क शहरको मेयर हुनेछु ।’

मोदी र इजरायलको आलोचना

जोहरान ममदानीले इजरायलदेखि प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीसम्म सबैको खुलेआम आलोचना गरेका छन् ।

मे २०२५ मा भएको एक कार्यक्रममा, उनलाई सोधिएको थियो कि भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले म्याडिसन स्क्वायर गार्डेनमा ¥याली आयोजना गर्नुभयो र त्यसपछि न्यूयोर्कका मेयरसँग संयुक्त पत्रकार सम्मेलनलाई सम्बोधन गर्न चाहनुभयो ।

ममदानीले नकारात्मक जवाफ दिँदै भने, ‘मेरो बुबा र उनको परिवार गुजरातका हुन् । नरेन्द्र मोदीले गुजरातमा मुस्लिमहरूको सामूहिक नरसंहार गर्न मद्दत गरे, यति धेरै हिंसा भयो कि अब यस्तो लाग्छ कि गुजराती मुस्लिमहरू अस्तित्वमा नै छैनन् ।’

‘मोदीलाई हामीले बेन्जामिन नेतान्याहूलाई जसरी हेर्छौं, त्यसरी नै हेर्नुपर्छ । उनी युद्ध अपराधी हुन् ।’

यस कथन पछि, न्यूयोर्कका इन्डो–अमेरिकी र हिन्दू तथा सिख समुदायका केहीले यसलाई विभाजनकारी र घृणित भन्दै आलोचना गरे र ममदानीबाट माफी माग्न माग गरे ।

यहाँ यो कुरा ध्यान दिनु महत्त्वपूर्ण छ कि सर्वोच्च अदालतले जुन २०२२ मा गुजरात दंगासँग सम्बन्धित सबै आरोपहरूबाट नरेन्द्र मोदीलाई सफाइ दिएको थियो । सर्वोच्च अदालतले सर्वोच्च अदालतको आदेशमा गठन गरिएको विशेष अनुसन्धान टोलीको प्रतिवेदन स्वीकार ग¥यो, जसले उनलाई निर्दोष ठहर ग¥यो ।
प्यालेस्टाइनको समर्थन र इजरायलको आलोचनामा जोहरान ममदानी अधिकांश डेमोक्रेटिक पार्टीका नेताहरूभन्दा फरक छन् ।

एक अमेरिकी च्यानलसँगको अन्तर्वार्तामा, उनले यहूदी राज्यको रूपमा इजरायलको अस्तित्वको विरोध गरे ।
उनले भने, ‘म त्यस्तो कुनै पनि देशलाई समर्थन गर्न सक्दिन जहाँ धर्म वा अन्य कुनै आधारमा नागरिकता विभाजित हुन्छ । हरेक देशमा समानता हुनुपर्छ, यो मेरो विश्वास हो ।’

ममदानीले इजरायललाई उत्तेजित पार्ने भनिएको विवादास्पद “इन्तिफादालाई विश्वव्यापी बनाउनुहोस्“ नाराबाट आफूलाई टाढा राखेका छैनन् । उनले यसलाई मानव अधिकारको लागि प्यालेस्टिनी जनताको लडाइँको प्रतीकको रूपमा वर्णन गरे – उनी यसलाई हिंसाको होइन, समानताको आवाज मान्छन् ।

मुस्लिम पहिचानमाथि आक्रमण

प्राथमिक चुनाव जितेपछि, ममदानीको मुस्लिम पहिचानमाथि आक्रमण बढ्यो । उनले खुलेआम जातीय आक्रमणको सामना गर्नुप¥यो । रिपब्लिकन कांग्रेसी एन्डी ओगल्सले जोहरान ममदानीको नागरिकता खारेज गर्न र उनलाई देश निकाला गर्न माग गर्दै न्याय विभागलाई पत्र पनि लेखे ।

धार्मिक पहिचानमा आधारित आक्रमणहरूको प्रतिक्रियामा ममदानी मुखर छन् । उनले आफ्नो अभियानको क्रममा हिंसात्मक आक्रमणको धम्की पनि पाएका थिए । धेरै अवसरहरूमा, ममदानीले आफ्नो अभियानको क्रममा यी धम्कीहरूको रेकर्डिङ पनि बजाए ।

जोहरान ममदानीलाई प्रश्न गरियोे ‘तपाईंलाई देश निकालाको लागि आह्वान गरिएको छ । तपाईं इस्लामोफोबिक आक्रमणहरूको सामना गरिरहनुभएको छ । तपाईंको परिवारमा यी आक्रमणहरूलाई कसरी हेरिन्छ ?’

जवाफमा, ममदानीले भनिन्, ‘यो धेरै गाह्रो छ । यो हरेक दिन हुन्छ । मेरो नाम र विश्वासको आधारमा मलाई नियमित रूपमा आक्रमण गरिन्छ ।’

‘यससँग जुध्न धेरै गाह्रो छ । मेरो जित भनेको मुस्लिम हुनु भनेको अन्य कुनै धर्मको अनुयायी हुनु जस्तै हो भनेर देखाउने अवसर हो ।’

जुन २५ मा, दक्षिण क्यारोलिनाकी रिपब्लिकन प्रतिनिधि न्यान्सी म्याकले ईदको अवसरमा कुर्ता–पाइजामामा जोहरान ममदानीको तस्बिर सेयर गर्दै लेखिन्, ‘९÷११ पछि, हामीले भन्यौं, ’हामी कहिल्यै बिर्सने छैनौं ।’ मलाई लाग्छ हामीले बिस्र्यौं । यो धेरै दुखद छ ।’

९/११ को आक्रमण हुँदा जोहरान ममदानी नौ वर्षका थिए र म्यानहट्टनमा बस्दै आएका थिए ।