कुलमान घिसिङको पक्षमा किन यसरी जाग्यो समाज ?

काठमाडौं । पछिल्लो १२ घन्टा यता नेपाली समाज उद्वेलित छ । उद्वेलित हुनुको कारण बनेका छन्, नेपाल विद्युत प्राधिकरणका तत्कालिन कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङ ।

सोमबार साँझ बसेको मन्त्रिपरिषद्र बैठकले घिसिङलाई हटाउने निर्णय गरेपछि सर्वसाधारण नागरिक सामाजिक सञ्जालमार्फत सरकारको आलोचना गर्न व्यस्त छन् । एउटा सामान्य कर्मचारीको पक्षमा नेपाली समाज यति धेरै सकारात्मक भएको सम्भव त पहिलो पटक हो ।

नेपाली समाजमा कर्मचारीको छवि उति सकारात्मक छैन । सिद्धान्तत: जनताको सेवक भए पनि व्यवहारमा शासक बन्ने प्रवृत्तिका कारण आम कर्मचारीप्रति समाज सकारात्मक हुन सकेको छैन । यस अर्थमा कुलमान घिसिङ फरक देखिए । ‘एउटा सरकारी मान्छे’ निर्वाचित जनप्रतिनिधिभन्दा बढी लोकप्रिय भए । उनको लोकप्रियताको ग्राफ उकालो लाग्नुको कारण थियो, लोडसेडिङको मारमा रहेका नेपाली जनतालाई लोडसेडिङमुक्त गराउने योजना ।

नौ वर्षअघि पहिलो पटक प्राधिकरणमा घिसिङ कार्यकारी निर्देशक हुँदै गर्दा मुलुकमा दैनिक १८ घन्टा लोडसेडिङ हुन्थ्यो । संस्थान घाटामा थियो । घिसिङले आफू कार्यकारी निर्देशक भएलगत्तै मुलुकलाई लोडसेडिङ मुक्त गर्ने घोषणा गरे, धेरैले विश्वास गरेनन् उनको कुरा । तत्कालीन कार्यकारी निर्देशक मुकेश काफ्लेले त मुलुकमा लोडसेडिङ नभए आफूले कुनै सार्वजनिक पद धारण नगर्ने भनेर कसमै खाएका थिए ।

यस्तै घटनाक्रम जारी थियो । घिसिङ आफ्ना योजनाहरु बनाउँदै थिए । नेपालीको दोस्रो ठूलो चाड तिहार आयो । लक्ष्मीपूजाका दिन पूरै बत्ती बाल्न अनुरोध गरे घिसिङले । धेरैले विश्वास गरेनन् तर, पहिलोपटक लक्ष्मीपूजाको दिन काठमाडौँमा लगातार बत्ती बल्यो । काठमाडौँवासीका लागि पनि यो आफैंमा अनौठो घटना थियो । त्यसपछि नै हो आम सर्वसाधारणले घिसिङलाई उज्यालोका पर्यावाची मान्न थालेको ।

उनले केबल विद्युत आपुर्ति मात्रै सुचारु गरेनन्, चुहावट नियन्त्रणमा पनि ध्यान दिए । प्राधिकरणभित्रै गर्नुपर्ने सुधारदेखि विद्युतसंग सम्बन्धित सुधारका अन्य धेरै काम गरे । जसको कारण आजको पुस्ताले निर्धक्क बत्तीको उपभोग गरिरहेको छ र प्राधिकरण नेपालकै नाफा कमाउनेमध्ये एउटा नमुना संस्थान बनेको छ ।

खासमा घिसिङले प्राधिकरणमा आएपछि कुनै चमत्कारिक काम गरेका थिएनन्, मात्रै एउटा प्रशासकले गर्नुपर्ने दायित्व निर्वाह गरेका थिए । एउटा सरकारी संस्थामा एकजना कर्मचारी इमानपूर्वक लाग्यो भने कतिसम्म गर्न सक्छ भनेर देखाइदिए । उनले इमानका साथ काम गर्दा नेपाली नागरिक उज्यालोमा बस्न पाएका थिए । उनको त्यही प्रभाव हो अहिले सामाजिक सञ्जालमा भएको टिकाटिप्पणी ।

कुलमान-ओली टकराब

आफू प्राधिकरणमा प्रवेश गरेपछि घाटामा गएको संस्थानलाई नाफामा लैजान हरसम्भव प्रयास गरेका घिसिङ पछिल्लो समय बक्यौता नतिर्नेहरुका विरुद्ध कडा रुपमा प्रस्तुत भए । जब घिसिङले अर्बौंको बिजुली उपभोग गरेर तिर्नुपर्ने पैसा नतिरि बसेकाहरुको लाइन काट्न सुरु गरे, त्यही घटनाको कारण प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र उर्जामन्त्री दिपक खड्कासँग उनको दूरी बढ्यो । घिसिङ भन्थे- वस्तुको उपभोग गरेवापत लाग्ने दस्तुर तिर्नुपर्छ तर, प्रधानन्त्री ओली र उर्जामन्त्री खड्काको मत फरक थियो । उनीहरु परम्परादेखि चलिआएको चलन कायमै राख्न चाहन्थे ।

यद्यपि यही बिचमा घिसिङविरुद्ध राज्यका अन्य निकाय पनि नलागेका होइनन् । सार्वजनिक लेखा समितिसमेतले सरकारको आग्रहमा घिसिङलाई काम किन नगरेको ? भन्ने खालको प्रश्न पनि गरे ।

बिचौलियाको जित

राज्यको सम्पत्ति उपभोग गर्ने तर, राज्यलाई तिर्नुपर्ने दायित्व नतिर्नेहरुको एउटा जमात सधैँ सक्रिय हुन्छ । प्रधानमन्त्री ओलीलगायत सरकारमा बस्नेहरुले चर्को स्वरमा सुशासनका कुरा गरेपनि सरकार अहिले त्यही बिचौलियाबाट निर्देशित छ ।

बिचौलियाको धर्म नै हो इमानका साथ काम गर्नेहरुलाई पाखा लगाउने र विश्वासपात्रलाई स्थान दिने । घिसिङको बर्खास्ती केबल घिसिङको पराजय मात्रै होइन, तत्कालीन बिचौलियको जित पनि हो । तर, कति दिन टिक्छ हेर्न बाँकी नै छ ।